به گزارش پیام بوشهر: اگرچه جملات سخنگوی وزارت امور خارجه مثبت تلقی می‌شود، اما سرچشمه این اخبار به شکل واضحی به سرنوشت مبهم توافق ایران و غرب اشاره دارد. گویا ایران برای خلاص شدن از شر تحریم‌ها، نه به برجام، بلکه به نسخه‌ای دیگر نیازمند است. دراین‌ارتباط ستاره صبح گفتگویی با مسعود دانشمند اقتصاددان انجام داده که در ادامه می‌خوانید.
روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه از اجلاسی صحبت کرد که با حضور نمایندگانی از کشورهای همسایه و با موضوع جستجوی زمینه‌های مشترک به‌منظور دور زدن تحریم‌ها برگزار خواهد شد. به فرض اجرایی بودن این برنامه، آیا اصول اقتصاد بین‌الملل و محدودیت تحریم‌ها حصول این هدف را میسر می‌کند؟
این برنامه به‌مانند یک شوخی است، زیرا نمی‌تواند تحریم‌ها را خنثی کند. اشکال این برنامه این است که ایران راه‌های دور زدن تحریم را به دیگر کشورها بدهد و آن‌ها آن را به امریکا انتقال بدهند.
این برنامه در صورت اجرا تا اینجا به این می‌ماند که کلاسی برگزار کنیم و دور هم راه‌های غیرمعمول امتحان دادن و معلم را به‌اشتباه انداختن را بررسی کنیم! پرسش این است که آیا این کار شدنی است؟! اینکه چطور تحریم‌ها را دور بزنیم، مسئله نیست! بلکه اینکه چه‌کاری بکنیم تا تحریم نشویم، باید به دغدغه تبدیل شود.
امروز دور زدن تحریم‌ها و خرید از ایران برای طرف‌های مقابل، یعنی خرید کالایی که به هر قیمتی آن را به ما می‌دهند و همچنین برای ما نیز یعنی مواد خام خود را به قیمتی نامناسب بفروشیم. این یک معامله دو سر زیان است. کدام معامله‌گر حاضر است تجارتی بکند که نتیجه‌اش ضرر است؟
در تکاپوی گفتگوهای احیای برجام و در شرایطی که تیم مذاکره‌کننده ایرانی هنوز در وین به سر می‌برد، طراحی چنین برنامه‌هایی و رسانه‌ای کردن این اخبار چه لزومی دارد؟
این اتفاق به این دلیل می‌افتد که احتمالاً بوی عدم توافق به مشام می‌رسد. فاصله بزرگی بین رفتار ایران و خواسته‌های غرب وجود دارد.
این دره به‌سادگی پر شدنی نیست، زیرا ایران می‌گوید شما همه تحریم‌ها را بردارید و برای این تحریم‌ها به ما خسارت بدهید و ما باید راستی آزمایی کنیم و از این به بعد ما توسعه اتمی نخواهیم داشت!
ولی غرب می‌گوید تمام برنامه اتمی خود را جمع کنید و به سال ۲۰۱۵ برگردید و ما راستی آزمایی می‌کنیم و اگر همه کارهای شما درست بود، متناسب با رفتارهای شما، ما نیز تحریم‌ها را گام‌به‌گام و بر طبق تناسب گام‌های دو طرف برمی‌داریم.
در صورت عدم حصول توافق که نشانه‌هایی از آن دیده می‌شود، آیا اقتصاد ایران تاب تحمل دوره دیگری از تحریم‌ها را دارد؟
بانک سوئیس به‌صورت دوره‌ای گزارش‌هایی از وضعیت اقتصاد جهان منتشر می‌کند. گزارش جدید این مجموعه در حدود سه هفته پیش منتشر شده است. طی این سند برآورد شده که ثروت دنیا چه زمینی و چه هوایی و چه تولید، صادرات و … در حدود ۴۱۶ هزار تریلیون دلار است. این رقم ثروت کل جهان است که ۳۲ درصد آن در آمریکا و ۲۵ درصد از آن در اتحادیه اروپا است.
این رقم ۵۷ درصد از کل ثروت جهان است که دست اروپا و امریکا است. تنها ۴۳ درصد باقی می‌ماند که ژاپن، چین، کره، کشورهای آفریقایی، کشورهای زیر پونزی و باقی کشورهای دنیا همه در این برآورد هستند. دراین‌بین سهم ایران هفت‌دهم درصد از کل ثروت جهانی است که رقم بزرگی است. پرسش این است که آیا ایران به همین میزان رفاه دارد؟ آیا مردم ایران به‌اندازه هفت‌دهم درصد از ثروت جهان در رفاه هستند؟
آیا ظرفیت اقتصاد کشور ما با این میزان ثروت هم‌خوانی دارد؟ ما در زنجیره ارزش‌افزوده چه تولیدی داریم؟ جواب اندک است. دولت نفت را از زیر زمین استخراج می‌کند و گندم می‌خرد و می‌گوید نان بخورید! امروز ژاپن، آلمان، چین، کره، آمریکا و دیگر کشورها در حال تولید ارزش‌افزوده هستند.
مواد خام را از ایران و جاهای دیگر می‌گیرند و به کالایی با ارزش بالا تبدیل می‌کنند. قیمت صادراتی یک‌تن کالای ما به‌طور متوسط ۳۳۰ دلار است.
اینجا در مورد کالاهای غیرنفتی حرف می‌زنیم. قیمت واردات یک‌تن کالای ما ۱۲۵۰ دلار است. ببینید که چطور خام می‌فروشیم و چطور آماده می‌خریم؛ یعنی رقم ارزش واردات ما ۴ برابر صادرات است. یک دلار کالا می‌فروشیم که چهار دلار کالا وارد کنیم. این عدم مشارکت در تولید زنجیره ارزش‌افزوده است. جامعه‌ای که ارزش‌افزوده ندارد، نمی‌تواند ثروت و رفاه داشته باشد./منبع: ستاره صبح