هادی دوراهکی
بوشهر ۲۴: بندر دیر به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر صیادی کشور و قطب تولید متانول جهان، با وجود جایگاه راهبردی خود در اقتصاد ملی و تمرکز ده‌ها مجتمع صنعتی، پتروشیمی و مسکونی، از ضعف جدی در حوزه زیرساخت‌های شهری و پدافند غیرعامل رنج می‌برد.کمربندی ۵ کیلومتری بدون راه ارتباطی به مرکز شهر در شرایطی که این شهر باید الگویی از ایمنی و آمادگی در برابر بحران‌ها باشد، نبود مسیرهای ایمن و اضطراری از کمربندی پنج‌کیلومتری دیر به مرکز شهرستان، آن را به یکی از نقاط آسیب‌پذیر در جنوب کشور تبدیل کرده است.
این مسیر که از ورودی شرقی تا خروجی غربی شهر امتداد دارد، هیچ راه مستقیم و مطمئنی به مرکز شهر یا خیابان‌های اصلی ندارد. در حالی‌که در امتداد همین کمربندی، مراکز مهمی چون آموزش و پرورش، مدارس اصلی شهرستان، باشگاه‌های ورزشی و مجتمع‌های مسکونی کارکنان متانول و پتروشیمی قرار گرفته‌اند، ساکنان این مناطق برای هرگونه تردد به خارج از شهر یا مراکز درمانی ناگزیرند از مسیرهای شلوغ و ترافیک‌زده خیابان‌های مرکزی عبور کنند.تنها بیمارستان شهرستان دیر در شهر بردستان و خارج از مرکز شهرستان واقع شده است؛ به همین دلیل در صورت بروز حوادث غیرمترقبه یا بحران‌های صنعتی، هیچ مسیر اضطراری برای ورود و خروج سریع خودروها و نیروهای امدادی وجود ندارد و تنها راه دسترسی فعلی از طریق ورودی اصلی به مرکز شهر امکان‌پذیر است.مهدی عمرانی یکی از شهروندان ساکن در نزدیکی کمربندی گفت: برای رفتن به بیمارستان امام هادی باید از داخل شهر و چند چراغ قرمز عبور کنیم؛ در ساعات شلوغی این مسیرها قفل می‌شود و زمان زیادی از ما تلف می‌شود. وقتی شهری مثل دیر این‌همه سرمایه صنعتی دارد، چرا یک مسیر فرعی ایمن ندارد؟
مغایرت آشکار با اصول پدافند غیرعامل
مرتضی فخرایی که منزلش در نزدیکی کمربندی قرار دارد می‌گوید: خانه ما کنار کمربندی است ولی هیچ راه مستقیمی برای ورود و خروج نداریم. برای رفتن به محل کار باید از داخل شهر رد شویم، در ترافیک بمانیم و وقت زیادی از دست بدهیم. این مشکل سال‌هاست ادامه دارد و هیچ نهادی پاسخگو نیست.مطابق ماده ۱۰ قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور و سیاست‌های کلی ابلاغی پدافند غیرعامل، تمامی شهرهای دارای مراکز صنعتی و تأسیسات مهم موظف‌اند دسترسی‌های اضطراری و مسیرهای جایگزین برای خودروهای امدادی را ایجاد کنند.اما شواهد میدانی در بندر دیر نشان می‌دهد نه‌تنها مسیر جایگزینی برای ورود و خروج خودروهای امداد و آتش‌نشانی وجود ندارد، بلکه جاده کمربندی که باید به‌عنوان شریان حیاتی و حلقه نجات شهر عمل کند، عملاً بدون ورودی و خروجی طراحی شده است.یکی از کارشناسان حوزه مدیریت بحران در گفتگو با خبرنگار فارس می‌گوید:کمربندی دیر در حال حاضر نه تنها نقشی در پشتیبانی شهری ندارد بلکه در صورت بروز حادثه، خود می‌تواند به یک گلوگاه خطرناک تبدیل شود. تصور کنید در زمان انفجار صنعتی یا آتش‌سوزی گسترده، خودروهای امدادی مجبور باشند از خیابان‌های مرکزی با ترافیک بالا عبور کنند؛ این یعنی از بین رفتن زمان طلایی نجات جان مردم.مسیرهای موجود؛ محدود، پرخطر و ناکافیاکنون تنها دو مسیر برای ورود و خروج شهر دیر وجود دارد؛ یکی از میدان فانوس و دیگری از منطقه «الی». نبود میدان در خروجی غربی شهر، به‌ویژه در منطقه صنعتی، باعث شده بخش عمده‌ای از تردد خودروهای سنگین و صنعتی در خیابان‌های مرکزی انجام شود و خطر تصادفات و آلودگی افزایش یابد.
معاون فرماندار: مسیر کمربندی باید بر اساس الزامات فنی راه بین‌شهری اصلاح شود
در ادامه پیگیری خبرنگار فارس، محمدجواد حسن‌زاده معاون عمرانی فرمانداری شهرستان دیر با اشاره به ضرورت رعایت الزامات فنی و ایمنی در طراحی راه‌های شهری و بین‌شهری اظهار داشت: کمربندی دیر به لحاظ فنی، در رده مسیرهای بین‌شهری قرار می‌گیرد و هرگونه دسترسی به آن باید طبق ضوابط مهندسی، مصوبات شورای ترافیک و تأییدیه پلیس راهور انجام شود. وی افزود: مسیرهایی که تاکنون در ضلع غربی شهر ایجاد شده بودند، فاقد روشنایی، خط‌کشی و استانداردهای ایمنی بوده و صرفاً به‌صورت غیررسمی و موقت مورد استفاده قرار می‌گرفتند.حسن‌زاده اظهار داشت: مسدود شدن مسیر ضلع غربی صداوسیما صرفاً به دلیل نداشتن الزامات قانونی و فنی انجام شد و در صورت تأمین این الزامات از سوی شهرداری و تصویب در شورای ترافیک، فرمانداری آماده همکاری و تسهیل در اجرای مسیرهای دسترسی ایمن است.وی تأکید دارد: در افق ۵ تا ۱۰ ساله توسعه شهری، باید کمربندی جدید با کارکرد دوگانه ایمنی شهری و پدافند غیرعامل طراحی شود تا ضمن حفظ کارکرد حمل‌ونقل بین‌شهری، امکان ورود اضطراری نیروهای امدادی و خروج سریع از مرکز شهر در شرایط بحرانی فراهم گردد.محمد الوغیش، عضو شورای اسلامی شهر دیر در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: تنها مسیر ممکن برای اتصال از ضلع غربی صداوسیما به کمربندی به دلیل قرار داشتن در زمین‌های شخصی مسدود است و ما ناگزیر به بستن مسیر شدیم. تا زمانی که معارضین تعیین تکلیف نشوند، امکان احداث راه دسترسی جدید وجود ندارد.
ورود جدی دادستان دیر به مطالبه مردمی
در پی مطالبه عمومی شهروندان و تکرار درخواست‌ها برای ایمن‌سازی مسیرهای ارتباطی، دادستان شهرستان دیر در گفت‌وگو با خبرنگار فارس بر ضرورت ایجاد راه‌های اضطراری و رفع گلوگاه‌های شهری تأکید کرد.حسین اکبری دادستان شهرستان دیر گفت: مرکز شهرستان دیر با توجه به موقعیت راهبردی خود و تمرکز مراکز صنعتی، آموزشی و مسکونی، نیازمند مسیرهای ایمن برای تردد خودروهای امدادی است. اکبری افزود: از منظر پدافند غیرعامل، نبود دسترسی مناسب از کمربندی به مرکز شهر، تهدیدی بالقوه برای امنیت انسانی و زیرساختی محسوب می‌شود و باید فوراً برطرف شود.دادستان شهرستان دیر افزود: این مسئله بارها از سوی مردم مطرح شده است و دادستانی شهرستان با جدیت آن را پیگیری خواهد کرد. اکبری گفت: اگر شهرداری و شورای شهر دلیل این تأخیر را معارضات ملکی می‌دانند، می‌توانند پس از اثبات مالکیت افراد، نسبت به خرید زمین‌ها اقدام کنند و در صورت وجود ادعاهای غیرمستند، موضوع را از طریق مراجع قضایی پیگیری نمایند.او ادامه داد: یکی از مسیرهای پیشنهادی ما برای اتصال جاده کمربندی به مرکز شهر، ضلع شرقی و غربی محدوده صدا و سیماست که از نظر فنی و موقعیت مکانی، بهترین گزینه برای ایجاد مسیر اضطراری به شمار می‌آید. دستگاه قضا نیز آمادگی دارد برای تسهیل این طرح با شهرداری، فرمانداری و نهادهای مسئول همکاری کند تا این مطالبه به‌حق مردم هرچه سریع‌تر به نتیجه برسد.شهرداری: فعلاً برنامه‌ای نداریماصغر سهولی مدیر روابط عمومی شهرداری دیر نیز به خبرنگار فارس گفت: در حال حاضر، شهرداری دیر هیچ برنامه‌ای برای اتصال جاده کمربندی به مرکز شهر یا خیابان‌های مجاور ندارد. طرح‌های مطالعاتی در این زمینه باید پس از تأمین اعتبار و حل معارضات ملکی اجرا شوند.
مطالبه فوری برای اقدام مشترک
موضوع ایمن‌سازی و اتصال جاده کمربندی به مرکز شهرستان دیر، امروز به یکی از حیاتی‌ترین اولویت‌های شهری و از مصادیق مهم پدافند غیرعامل تبدیل شده است. این مطالبه مردمی، در هفته پدافند غیرعامل با ورود مستقیم دستگاه قضا و پیگیری دادستان شهرستان دیر، بار دیگر در کانون توجه افکار عمومی قرار گرفته است.دیر به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر صیادی کشور و یکی از قطب‌های صنعتی و انرژی خلیج فارس، در صورت وقوع حوادث طبیعی یا صنعتی، با چالشی جدی در امدادرسانی مواجه است. نبود مسیر اضطراری از کمربندی پنج‌کیلومتری به مرکز شهر، در شرایط بحرانی می‌تواند امداد و نجات را با تأخیر و ازدحام روبه‌رو کند؛ موضوعی که با موقعیت حساس شهر و پراکندگی مراکز صنعتی، آموزشی و مسکونی، اهمیتی دوچندان دارد.در این میان، ورود دادستان شهرستان دیر به‌عنوان ملجأ دادخواهی مردم، نقطه عطفی در پیگیری این مطالبه عمومی است. عملکرد دستگاه قضا در سال‌های اخیر نشان داده که ورود قضایی هوشمندانه می‌تواند گره‌های قدیمی شهری را بگشاید. از دستور ساماندهی اسکله‌های شیلات و جابجایی شناورهای سفاری گرفته تا انتقال ساختمان گمرک، ساماندهی دست‌فروشان ماهی و میگو و رفع موانع خدمات شهری، هرکدام جلوه‌ای از اراده دادستانی دیر برای حمایت از حقوق عمومی و نظم شهری بوده است. اکنون نیز انتظار می‌رود همان عزم جهادی، در حوزه ایمن‌سازی مسیرهای شهری تکرار شود.
از منظر فنی و مدیریتی، کمربندی دیر باید به‌گونه‌ای طراحی شود که مسیرهای اضطراری شرق و غرب شهر با محورهای اصلی و خیابان‌های امدادی پیوند یابد. تأکید معاون فرماندار بر رعایت الزامات فنی و ضوابط قانونی در اجرای این طرح، نشان از نگاه اصولی مدیریت شهرستان دارد. با این حال، اظهارات روابط‌عمومی شهرداری مبنی بر نبود برنامه اجرایی فعلی، بیانگر شکاف میان ضرورت میدانی و تصمیم‌سازی مدیریتی است.مطابق بند (ج) ماده ۳ قانون مدیریت بحران کشور، شهرداری‌ها و شوراهای اسلامی موظف‌اند با همکاری نهادهای امنیتی و اجرایی نسبت به ایجاد مسیرهای اضطراری و ایمن‌سازی شبکه ترافیکی اقدام کنند. بنابراین، تشکیل یک کارگروه مشترک میان شهرداری دیر، فرمانداری، سپاه پاسداران، مدیریت بحران استان،دادستان، نهادهای امنیتی و شورای اسلامی شهر می‌تواند مسیر تحقق این مطالبه را هموار کند.دیر در خط مقدم توسعه صنعتی و انرژی کشور قرار دارد؛ اما توسعه بدون ایمنی، توسعه‌ای ناپایدار است. اکنون زمان تصمیم است؛ تصمیمی که اگر با رویکردی جهادی، آینده‌نگرانه و منسجم اتخاذ شود، می‌تواند شهر دیر را از وضعیت بن‌بست امدادی خارج کند.پیش از آن‌که حادثه‌ای رخ دهد، باید با الهام از همان رویکرد قضایی مطالبه‌گر و مردمی دادستانی دیر، ایمنی را از یک شعار به واقعیتی ملموس در زندگی شهروندان تبدیل کرد.
منبع: خبرگزاری فارس